TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ
YÖNETİM DANIŞMANLIĞI VE EĞİTİM
HİZMETLERİ
TEKNOLOJİ TABANLI
GİRİŞİMCİLER İÇİN İŞ GELİŞTİRME
MENTORLÜĞÜ
PROFESYONEL
YAZILIM
GELİŞTİRME
SANAYİDE
DİJİTAL DÖNÜŞÜM
TEKNOLOJİ TRANSFER
OFİSLERİ & TEKNOPARKLAR İÇİN
İŞ GELİŞTİRME
YATIRIMCI
BULMA & DEVLET
DESTEKLERİ
YAZILIM-BİLİŞİM
SEKTÖRÜNDE SATIŞ PAZARLAMA
& İŞ GELİŞTİRME
KURUM İÇİ
MENTORLUK &
İÇ GİRİŞİMCİLİK
KEY OF CHANGE

Atılım İçin Bilişim Şart!

“Türkiye Ekonomisi için Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Atılım Stratejisi 2023” alt başlığıyla hazırlanan Atılım için Bilişim raporu, Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) tarafından yayımlandı. Rapor Prof. Dr. Erol Taymaz, Doç. Dr. Yılmaz Kılıçaslan, Dr. Yeşim Üçdoğruk ve Dr. Ümit İzmen tarafından Devrim Sönmez’in katkılarıyla hazırlanmış.

Bilgi ekonomisinin iktisadi büyümeye olan katkısı 1980’li yıllardan bu yana tartışmaların odağında yer almaktadır. Bu vurgu ile başlayan raporda bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün ekonomik büyüme ve üretkenlik üzerindeki etkisini inceleyen amprik çalışmaların vurguladığı önemli noktalara atıf yapmaktadır (s.15):

- BİTS yatırımları sermaye derinleşmesine katkıda bulunarak, sermaye yoğunluğu artışı ile üretkenliği ve doğrudan ekonomik büyümeyi arttırmaktadır.

- Bilgi ve iletişim teknolojileri ürün ve hizmetlerinin üretiminde kullanılan teknolojilerdeki hızlı gelişmeler, sermaye ve işgücünün verimliliğini arttırarak hem bilgi ve iletişim teknolojileri ürün ve hizmetleri üreten sektörlerde, hem de geleneksel sektörlerde verimlilik artışına yol açmaktadır.

- BİTS’in toplumsal ve ekonomik hayatta daha geniş bir alana yayılması ve birçok sektörde kullanılması sonucu, ekonominin bütününde verimlilik artışı ve yenilik etkisi ortaya çıkmaktadır.

BİTS’in makro ekonomik düzeyde olduğu kadar mikro ekonomik düzeyde ve toplumsal alanda da katkı sağlaması bu alanın iktisadi kalkınma için önemine dikkat çekmektedir. Bu noktada Türkiye Sanayi Strateji Belgesi ile ortaya konan “Orta ve Yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olmak” amacına ulaşma yolunda BİTS özellikle önem kazanmaktadır. Bu gerçekten hareketle hazırlanan çalışmanın amacı “hızlı ve sürdürülebilir büyümenin en temel belirleyicilerinden olan bilgi ve iletişim teknolojilerinin Türkiye ekonomisindeki yerini tespit etmek, ekonomik ve sosyal gelişmeye katkılarını ortaya çıkarmak, karar alıcılar için politika önerileri üretmek” (s.16) olarak ifade edilmektedir.
Türkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşabilmesi için bilişim ve iletişim teknolojilerinde kapasite geliştirmesi gerektiğine dikkat çeken rapor ancak bu sayede en büyük 10 ülke arasında yer almanın mümkün olacağını vurgulamaktadır. Türkiye’nin sektöre dönük, bütüncül, sistemli, sürekli ve tüm toplum tarafından benimsenen bir politika ile iktisat politikasının tamamlanması gerektiğinin altını çizen rapor, bu çerçevede yapılması gerekenleri şu şekilde sınıflandırmaktadır (s.26-29):

- BİTS stratejisinin hayata geçirilmesi için yapılması gerekenler,
- Türkiye’de küresel ölçekte rekabetçi bir BİTS oluşması ve sosyal dönüşümün yeni nesillere taşınarak köklü ve yaşayan bir hale gelmesi için yapılması gerekenler,
- Toplumun her kesiminde yüksek kalitede uygun maliyetli genişbant erişim imkânı sağlanması için yapılması gerekenler,
- BİTS’in iş dünyasına nüfuzunu arttırmak için yapılması gerekenler,
- Ar-Ge ve Yenilikçilik genelde desteklenirken, bu amaçla BİTS kullanımının da teşvik edilmesi için yapılması gerekenler,
- BİTS yatırımcılarının çekilebilmesi için yapılması gerekenler,
- BİTS’in rekabet gücünü arttırmak ve geliştirmek için yapılması gerekenler,
- Atılımda kamunun itici güç oluşturabilmesi için yapılması gerekenler.

Türkiye’deki BİTS’in yapısını, ekonomi içindeki yerini ve gelişimini detaylı biçimde ele alan raporda BİTS ve alt sektörleri, üretim, dış ticaret, istihdam ve üretkenlik göstergeleri ABD, AB, İspanya, Singapur, Güney Kore, Çin, Hindistan ve Brezilya gibi gelişmiş veya Türkiye’ye benzer ülkelerle karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Diğer ülkelerde, benzer alanlarda yapılan çalışmalarda bilgi ve iletişim teknolojilerinin enflasyonla mücadele, vergi tabanını genişletme, daha yüksek ücretli iş imkânları oluşturma gibi boyutları ele almasına karşın Türkiye için yapılan bu çalışma BİTS ve alt sektörleri itibariyle üretim, dış ticaret, istihdam ve üretkenlik ile sınırlandırılmıştır.

Türkiye’nin 2023 hedefine ulaşabilmesi için alternatif senaryoların üretildiği rapor dokuz bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş kısmını takiben, ikinci bölümde ekonomik büyüme ve büyümenin kaynakları incelenmekte; üçüncü bölümde de BİTS’in ekonomik ve toplumsal gelişme üzerindeki etkileri ortaya konmaktadır. Dördüncü bölümde, Türkiye’de ve dünyada BİTS’in yapısı ve gelişimi incelendikten sonra beşinci bölümde, Türkiye’de BİTS’in rekabet gücü ele alınmakta ve Türkiye’de BİTS’e dayalı mal ve hizmet ticaretinin yapısı ve evrimi seçilmiş ülke ve ülke gruplarıyla karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Türkiye’de BİTS’in 2023 yılında ulaşabileceği düzeyle ilgili olarak yapılan alternatif niceliksel senaryo analizleri altıncı bölümde verilmektedir. Bu kapsamda olağan, gerçekçi ve atılım senaryosu olmak üzere üç farklı alternatif değerlendirilmiştir. Bu senaryo sonuçlarını raporda yer alan özet senaryo analizlerinin temel verilerini aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Bu senaryo analizlerine göre, mevcut büyüme temposunun ve politikalarının devamı olarak nitelendirilen ‘olağan senaryonun’ gerçekleşmesi durumunda GSYİH’nın 1.413.337 milyon dolar düzeyine erişeceği, BİTS harcamalarının GSYİH içindeki payının %5 düzeyinde olacağı, BİTS yurtiçi üretim değerinin ise 65.000 milyon dolar düzeyinde geçekleşeceği öngörülmektedir. Türkiye’nin uygun politikalar izlediği zaman ulaşabileceği hedefleri içeren ‘gerçekçi senaryonun’ gerçekleşmesi durumunda GSYİH’nın 1.878.215 milyon dolar düzeyine erişeceği, BİTS harcamalarının GSYİH içindeki payının %6 düzeyinde olacağı, BİTS yurtiçi üretim değerinin ise 105.000 milyon dolar düzeyinde geçekleşeceği öngörülmektedir. Ve nihayet Türkiye’nin 2023 yılına ilişkin hedeflerine ulaşabilmesini sağlayacak, muhtemel fakat gerçekleştirilmesi oldukça zor bir büyüme temposunu içeren ‘atılım senaryosunun’ gerçekleşmesi durumunda ise, GSYİH’nın 2.482.832 milyon dolar düzeyine erişeceği, BİTS harcamalarının GSYİH içindeki payının %6,5 düzeyinde olacağı, BİTS yurtiçi üretim değerinin ise 145.000 milyon dolar düzeyinde geçekleşeceği öngörülmektedir.


Yedinci bölümde, bilgi ve iletişim politikalarına örnek teşkil edebilecek ülke olarak tespit edilen Güney Kore’deki bilgi ve iletişim teknolojileri politika ve uygulamaları incelenmektedir. Raporun sonuçları, bulgu ve senaryo analizlerinden ve örnek ülke uygulamalarından faydalanılarak üretilen politika önerilerini içeren sekizinci bölüm ile nihayete ermektedir.
Bilgi temelli geç kalkınma başarısını yakalayabilen sıra dışı bir örnek olarak Güney Kore modelinden alınabilecek dersleri Türkiye’nin sahip olduğu avantajlı ve dezavantajlı durumlara göre değerlendirerek oluşturulacak, uygulanacak ve geliştirilecek politika önerilerinden hayati öneme haiz bir tanesini ele alan rapor önemli bir açığı kapatmakta ve ortaya koyduğu senaryolar ile karar alıcılar rehber niteliği taşımaktadır.

Afyon Kocatepe Üniversitesi*



site design & technology
SLC Web Mühendisliği
www.slc.com.tr